Nagroda Wolności 2019 – dla Albinasa Kentry

Odbierając nagrodę Albinas Kentra-Aušra powiedział, że dedykuje ją swoim siostrom, braciom, rodzinie, Szyłokarczmie (Šilalė), Uniwersytetowi Wileńskiemu, Żmudzi i całej Litwie.

„O wolność walczyło wiele szlachetnych osób, szczególnie – ludzi mieszkających na wsi, którzy ze wszech miar wspierali obrońców wolności. Z tego powodu doznali potem prześladowań, byli więzieni. Obrońcy wolności walczyli o każdą piędź ziemi, oddawali za nią życie” – podczas uroczystości mówił laureat nagrody.   

A. Kentra-Aušra wspomniał o tym, jak zesłano jego rodzinę, jak po powrocie z Syberii z powodu zniekształconego w dokumentach nazwiska i mimo zesłania mógł studiować na Uniwersytecie Wileńskim.

Później już jako wykładowca tej uczelni założył centrum audiowizualne, gdzie studenci mogli się uczyć mówionego języka angielskiego.

„Szczęśliwe państwo, w którym są tacy ludzie jak A. Kentra – odważny, potrafiący po doznanych przeżyciach odnaleźć swoje powołanie, pracowity. Wybór jakiego dokonał – poświęcić swój czas dla Litwy – nie był projektem jednorazowym. To jego codzienność” – powiedziała o laureacie przewodnicząca Kapituły Nagrody Wolności, posłanka konserwatystka Radvilė Morkūnaitė-Mikulėnienė, która wręczyła mu dyplom nagrody.

A. Kentra urodził się w 1929 roku. W 1946 roku za aktywne więzi z partyzantami został aresztowany, był więziony w Szyłokarczmie i Wilnie, od 1949 roku – w obozie w Spassku. W 1954 roku wrócił na Litwę. W latach 1955-1960 studiował na Uniwersytecie Wileńskim język angielski i literaturę, w latach 1962-1965 studiował na wyższych kursach języków obcych w Leningradzie (obecnie Petersburg). Pracował przez jakiś czas jako nauczyciel. W latach 1965-1991 był wykładowcą języka angielskiego na Uniwersytecie Wileńskim.

Nazywany jest też kronikarzem Uniwersytetu Wileńskiego i Wilna – uwiecznił na taśmie filmowej mnóstwo wydarzeń historycznych. 

Ufundowana przez sejm Nagroda Wolności przyznawana jest osobom zasłużonym  w walce o wolność, demokrację i prawa człowieka. Jej celem jest również uczczenie wkładu osób i organizacji w rozwój współpracy międzypaństwowej w walce o samostanowienie i suwerenność narodów Europy Środkowej i Wschodniej.   

Nagroda Wolności wręczana jest 13 stycznia podczas uroczystych obchodów Dnia Obrońców Wolności. Wysokość nagrody– 5 tys. euro.

Jako pierwszy w roku 2011 wyróżnieniem tym uhonorowany został rosyjski dysydent Siergiej Kowaliow, w następnych latach laureatami byli więzień polityczny, założyciel Ligi Wolności Litwy – Antanas Terleckas i wydawca podziemnej „Kroniki Kościoła katolickiego na Litwie” – arcybiskup Sigitas Tamkevičius. W 2014 roku Nagrodę Wolności przyznano Adamowi Michnikowi – redaktorowi naczelnemu „Gazety Wyborczej”, historykowi, działaczowi społecznemu i publicyście. Po tym, gdy sejm odmówił przyznania nagrody za rok 2015 Vytautasowi Landsbergisowi, nagrody za ten rok nie przyznano nikomu. Nagrodę za rok 2016 otrzymali były prezydent Litwy Valdas Adamkus oraz przewodniczący Rady Najwyższej-Sejmu Restytucyjnego, sygnatariusz Aktu Niepodległości Vytautas Landsbergis, za rok 2017 – dysydentka, s. Nijolė Sadūnaitė, za rok 2018 – grupa partyzantów Jonas Čeponis, Juozas Mocius, Bronislovas Juospaitis, Jonas Kadžionis, Vytautas Balsys, Juozas Jakavonis, Jonas Abukauskas.

Na podstawie: ELTA, bns.lt, lt.wikipedia.org