„MONOWschód” 2018: teatr bliżej widza

Tegoroczna edycja festiwalu odbyła się pod hasłem „Być bliżej widza”. „To jest najtrudniejsza sztuka do wykonania dla aktora, ponieważ on jest jeden na scenie przed całą widownią” – powiedziała dyrektor festiwalu i Polskiego Studia Teatralnego Lilia Kiejzik w rozmowie z Wilnoteką. Jak dodała, edycja ta była jednocześnie poświęcona 100. rocznicy odzyskania przez Polskę i Litwę niepodległości.

W programie festiwalu znalazło się osiem monodramów w wykonaniu aktorów z Wilna, Warszawy, Łodzi, Gdyni, Lwowa, Żytomierza (Ukraina) i Kilonii (Niemcy). Część z nich wiązała się tematycznie z historią I wojny światowej i odzyskaniem przez Polskę niepodległości – w tym duchu zrealizowana była inaugurująca festiwal prapremiera Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie „Ziuk!” – monodramu autorstwa Alwidy A. Bajor w reżyserii Sławomira Gaudyna i w wykonaniu Edwarda Kiejzika. Jego bohaterem jest wbrew tytułowi nie Józef Piłsudski, ale jego adiutant i przyjaciel Bolesław Wieniawa-Długoszowski, który próbuje spisać swoje wspomnienia o marszałku. Innym „niepodległościowym” akcentem była łódzka produkcja na podstawie dzienników kapelana Legionów Polskich, żołnierza, księdza Józefa Panasia, w którego wcielił się Hubert Kułacz.

Wśród bohaterów monodramów nie zabrakło również poetów i pisarzy – poprzez swoją twórczość pojawili się więc Marian Hemar, Maria Konopnicka i Krzysztof Kamil Baczyński. Obecni byli także bohaterowie współcześni – zwykli, anonimowi ludzie, którzy zmagali się z problemami codzienności takimi jak samotność, brak akceptacji czy trudy macierzyństwa.

Spektakle pokazywane były na deskach trzech wileńskich scen: Wileńskiego Teatru Kameralnego, Litewskiego Rosyjskiego Teatru Dramatycznego (daw. Teatru na Pohulance) oraz Domu Kultury Polskiej.

Istotną częścią tegorocznego programu były wydarzenia towarzyszące. We wnętrzu dawnej sali Klubu Medyków w byłym budynku Ministerstwa Zdrowia przy al. Giedymina 27 odbyły się dwa klimatycze wieczory: Noc Jazzu w wykonaniu zespołu Jazz Vibrations składającego się z wokalistki Elżbiety Oleszkiewicz, pianistki Anastasiji Szaninej i saksofonisty Matasa Samulionisa, oraz Noc Poezji, podczas której uczestnicy mogli przeczytać swoje ulubione wiersze. Niemałym zainteresowaniem cieszył się także sobotni spacer z przewodniczką Mirosławą Naganowicz, która oprowadziła uczestników śladami teatralnego Wilna. Aktorka Jovita Jankelaitytė poprowadziła warsztaty teatralne dla młodzieży szkolnej, zaś Bartosz Frątczak zaprezentował zdjęcia z przedstawień pokazywanych w zeszłym roku podczas Wileńskich Spotkań Sceny Polskiej.

Na uroczystej inauguracji festiwalu byli obecni przedstawiciele państwa polskiego: ambasador RP Urszula Doroszewska, senator Barbara Borys-Damięcka, a także prezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” Mikołaj Falkowski. Korzystając z okazji, wręczył on odznaczenia honorowe Meritus Patriae (Zasłużony dla Ojczyzny) aktorom Polskiego Studia Teatralnego: Monice Jodko i Edwardowi Kiejzikowi. Z kolei reżyser „Ziuka!” Sławomir Gaudyn z rąk ambasador otrzymał odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.



Zdjęcia: Mateusz Mozyro, Edwin Wasiukiewicz, Jan Wierbiel
Montaż: Mateusz Mozyro
Współpraca: Krystyna Kamińska, Walenty Wojniłło