Modlitewnik Olbrachta Gasztołda na wystawie w Pałacu Władców


Fot. valdovurumai.lt
W Pałacu Władców w Wilnie można obejrzeć unikatowy eksponat – modlitewnik kanclerza wielkiego litewskiego i wojewody wileńskiego Olbrachta Gasztołda. Pochodzi ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Monachium, a wilnianie i goście będą go mogli podziwiać do 28 sierpnia br.





Bogato ilustrowany modlitewnik Olbracht Gasztołd (ok. 1480-1539) zamówił za przykładem króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego Zygmunta Starego i jego małżonki Bony Sforzy. Jak twierdzą historycy, posiadanie go był jednym z atrybutów statusu kanclerza wielkiego litewskiego i wojewody wileńskiego.

Dzieło powstało w 1528 roku w krakowskim warsztacie Stanisława Samostrzelnika, najwybitniejszego polskiego iluminatora I połowy XVI wieku. Modlitewnik został wydany w języku polskim z przedmową po łacinie.


Fot. valdovurumai.lt

Należy do najcenniejszych i najpiękniejszych zabytków polskiego miniatorstwa książkowego. Jest też ważnym zabytkiem piśmiennictwa staropolskiego.

Olbracht Gasztołd jako zleceniodawca i właściciel modlitewnika został przedstawiony w nim dwukrotnie. Wydanie składa się z 232 stron wykonanych z pergaminu.  


Fot. valdovurumai.lt


Fot. valdovurumai.lt

O. Gasztołd był jednym z najbardziej wpływowych i bogatych możnowładców litewskich, aktywnie działającym na rzecz Litwy przez wiele dziesięcioleci. Nazywany był przez innych możnowładców wicekrólem Litwy.

O. Gasztołd był ojcem Stanisława Gasztołda, pierwszego męża Barbary Radziwiłłówny.

Przez długi czas mylnie sądzono, że właścicielem modlitewnika mógł być Zygmunt Stary (1467-1548). Po wygaśnięciu rodu Gasztołdów książka rzeczywiście mogła przejść do Zygmunta Starego, a później – do innych władców z dynastii Jagiellonów i Wazów. Do Bawarii modlitewnik mógł trafić jako część wiana córki Zygmunta III Wazy królewny Anny Katarzyny Konstancji Wazówny, która wyszła za mąż za księcia Filipa Wilhelma Wittelsbacha.

Obecnie modlitewnik O. Gasztołda jako jeden z najcenniejszych rękopisów przechowywany jest w Bibliotece Uniwersyteckiej w Monachium.


Fot. valdovurumai.lt

Na podstawie: valdovurumai.lt, psp.amu.edu.pl