Małgorzata Kupiszewska: Świat musi usłyszeć o misji Pileckiego
Spotkania w Wilnie i Ejszyszkach zostały zorganizowane w związku z obchodami zbliżającego się Dnia Żołnierzy Wyklętych.
Małgorzata Kupiszewska przywiozła na Litwę wystawę plakatów zgłoszonych na zorganizowany w 2016 roku konkurs poświęcony Witoldowi Pileckiemu, „Raport Witolda”, czyli relację rotmistrza z jego pobytu i działalności konspiracyjnej w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz, wydany staraniem Fundacji Gdzie z Krakowa, Studium Polski Podziemnej w Londynie i wydawnictwa Apostolicum w Ząbkach oraz film dokumentalny „Tatusiu” oparty na wspomnieniach córki rotmistrza Zofii Pileckiej-Optułowicz.
W rozmowie z Wilnoteką Małgorzata Kupiszewska powiedziała, że to właśnie spotkanie z córką rotmistrza zmotywowało ją do propagowania postaci Witolda Pileckiego i jego działalności.
Witold Pilecki przez 16 lat swego życia był związany z Wilnem. Urodził się w 1901 roku w Karelii, ale w 1910 roku jego rodzina zamieszkała w Wilnie. Pierwszy wileński adres Pileckich to ul. Tatarska 17. Witold Pilecki był uczniem Gimnazjum im. Joachima Lelewela, należał do zakazanego przez władze carskie harcerstwa. Jesienią 1918 roku, kiedy Niemcy wycofywali się z Wileńszczyzny, 17-letni Witold wstąpił do oddziału Samoobrony Wileńskiej, broniącej Wilno przed bolszewikami.
Podczas spotkania z młodzieżą szkolną Małgorzata Kupiszewska zwróciła uwagę na fakt, że 100 lat temu, w noc sylwestrową 1918/1919 Witek Pilecki jako żołnierz Samoobrony stał na straży przed Ostrą Bramą, zaś 1 stycznia 1919 roku uczestniczył w rozbrajaniu Niemców na terenie Starego Miasta i w okolicach dworca kolejowego. Po wojnie z bolszewikami, w 1921 roku jako ekstern zdał egzamin dojrzałości w Gimnazjum im. Joachima Lelewela w Wilnie, po czym krótko studiował na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego.
Jak zaznaczyła Małgorzata Kupiszewska, wileński okres w życiu Witolda Pileckiego jest mało znany. Pilecki nie został też w żaden sposób w Wilnie upamiętniony, dlatego tak zależało jej na upowszechnieniu wiedzy o nim w mieście, które go ukształtowało.
W Wilnie odbyły się dwa spotkania poświęcone Witoldowi Pileckiemu: z młodzieżą szkolną oraz ze wszystkimi zainteresowanymi. Małgorzata Kupiszewska opowiedziała o spędzonych w Wilnie latach młodzieńczych bohatera i działalności konspiracyjnej w niemieckim obozie Auschwitz, do którego trafił z własnej woli. Pilecki był pierwszym, który przekazał na Zachód informacje o tym, co się dzieje w obozie zagłady.
Wydany przez krakowską Fundację Gdzie, Studium Polski Podziemnej w Londynie i Wydawnictwo Apostolicum w Ząbkach „Raport Witolda” jest dokładnym odwzorowaniem maszynopisu pozostawionego 19 października 1945 roku gen. Tadeuszowi Pełczyńskiemu, na chwilę przed wyjazdem rotmistrza do okupowanej przez sowietów Polski. Książka została wydana również w wersji angielskiej oraz w postaci audiobooka.
Witold Pilecki (1901–1948), rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, był współzałożycielem Tajnej Armii Polskiej, żołnierzem Armii Krajowej, współwięźniem i organizatorem ruchu oporu w niemieckim nazistowskim obozie Auschwitz. Został oskarżony i skazany przez władze komunistyczne Polski Ludowej na karę śmierci i stracony w 1948 roku. 25 maja br. przypada 70. rocznica jego śmierci. Miejsce pochówku rotmistrza nigdy nie zostało ujawnione przez komunistyczne władze.
Zdjęcia i montaż: Edwin Wasiukiewicz