M. Treszczyński: I Zjazd Absolwentów Wileńskiej Szkoły Pedagogicznej


Michał Treszczyński – inicjator I Zlotu Absolwentów – ze zbiorem „winiet” WSzP, fot. wilnoteka.lt
Wileńska Szkoła Pedagogiczna (WSzP) – któż poza jej absolwentami i wykładowcami pamięta dziś o tej zasłużonej dla Wileńszczyzny „kuźni” kadry pedagogicznej dla szkół polskich na Litwie, pozostającej przez lata w cieniu Instytutu Nauczycielskiego, potem Pedagogicznego, a dziś – likwidowanego właśnie Litewskiego Uniwersytetu Edukologicznego? Kto pamięta, że właśnie w Nowej Wilejce przez prawie dwie dekady postalinowskiej odwilży, w warunkach totalnej rusyfikacji, z dużym trudem odradzała się polska inteligencja Ziemi Wileńskiej? Z prostych wiejskich chłopaków i dziewczyn „wykuwano” przyszłych nauczycieli i dyrektorów, mających kształcić w polskości kolejne pokolenia.
Ocalić od zapomnienia (a raczej – z tego zapomnienia wydobyć!) – taki właśnie cel przyświecał grupie absolwentów WSzP na czele z radnym rejonu wileńskiego Michałem Treszczyńskim, którzy podjęli się organizacji I Zjazdu Absolwentów WSzP i starają się dotrzeć do wszystkich, którzy uczyli się w Nowej Wilejce, by spotkać się jak jedna wielka rodzina już wkrótce – 14 lipca bieżącego roku!


Formalnie WSzP była swoistym technikum pedagogicznym (i do dziś pozostaje częścią Wileńskiego Kolegium), kształcącym nauczycieli szkół początkowych, jednak w praktyce okazało się, że tylko część jej absolwentów poprzestała na tej specjalizacji. W czasach sowieckiej odwilży i stabilizacji, gdy na Litwie polskość odradzała się ze stalinowskiej śpiączki, zasilana migracją Polaków z białoruskiej części Wileńszczyzny, Wileńska Szkoła Pedagogiczna stała się ważnym ośrodkiem tego odrodzenia, łącząc nielicznych pozostałych w kraju przedstawicieli przedwojennej inteligencji polskiej z młodzieżą, która przetrwała wojnę i zesłania.

Takich ośrodków poza polskimi szkołami wówczas nie było wiele – w zakresie edukacji polskie grupy od 1951 r. działały tylko w Instytucie Nauczycielskim, który wówczas także mieścił się w Nowej Wilejce (dopiero w 1961 r. przeniósł się do Wilna i stał się Pedagogicznym), czyniąc z tego miasteczka znaczący polski ośrodek. WSzP przeniosła się tu z Trok w 1957 r., więc przez 4 lata młodzież z całej Wileńszczyzny kształcąca się na studiach zawodowych (WSzP) i wyższych (IN) funkcjonowała obok siebie, często razem bawiąc się i poznając.

Warto pamiętać, że jedyną podobną polską placówką w tamtych czasach, prowadzącą także kształcenie zawodowe i skupiającą polską młodzież, było Wileńskiego Agrozootechnikum (założone w 1953 r., dziś – Wileńska Szkoła Technologii, Biznesu i Rolnictwa w Wojdatach), a jedynymi pozaoświatowymi ośrodkami polskimi na Wileńszczyźnie były: redakcja dziennika „Czerwony Sztandar” (założonego w 1953 r.) i zespół „Wilia” (założony w 1955 r.) – dwa polskie teatry amatorskie pojawiły się dopiero w latach 60., a ruch szkolnych zespołów dziecięco-młodzieżowych rozwinął się dopiero w latach 70.



Organizatorzy I Zjazdu Absolwentów Wileńskiej Szkoły Pedagogicznej starają się dotrzeć do wszystkich, którzy uczyli się w Nowej Wilejce, bez względu na to, gdzie ich rzucił los i czym się obecnie zajmują. Proszeni są o kontakt, by można było przesłać zaproszenie, ale też prośbę o spisanie wspomnień i udostępnienie pamiątek z czasów nauki (dziś zeskanowanie nie stanowi problemu, więc chodzi tylko o użyczenie np. zdjęć, dokumentów, itp), głównie tzw. winiet – wówczas bardzo popularnych zdjęć grupowych, złożonych z portretowych fotografii. Winiety zwykle były robione każdej promocji na zakończenie nauki, zawierały także nazwiska, więc zebranie wszystkich winiet z lat 1958–73 pozwoli udokumentować wszystkich absolwentów.



Przypominamy kontakt do p. Michała Treszczyńskiego:
tel.kom.: +370 603 33278

Zdjęcia i montaż: Edwin Wasiukiewicz