„Lekcja historii inaczej” ze Społecznym Komitetem Opieki nad Starą Rossą


Fot. Wilnoteka/Ewa Przychodska
18 października Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą zaprezentował odrestaurowane pomniki na nekropoliach wileńskich. W tym roku odnowiono rekordową liczbę pomników: 17 – na Rossie i 2 – na cmentarzu Bernardyńskim. Realizacja dwóch projektów została dofinansowana ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów za pośrednictwem Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”. Łączna kwota wyniosła prawie 59 tys. euro.


Odrestaurowano następujące pomniki:

- nagrobek ks. Feliksa Bugajło (sektor 03-c, nr nagr. 0013)
- nagrobek ks. Karola Soroczyńskiego (sektor 03-c, nr nagr. 0026)
- nagr. pomnik nagrobny ks. Andrzeja Praniewicza (sektor 03-c, nr 0040)
- pomnik nagrobny ks. Filipa Stankowicza (sektor 03-d, nr nagr. 025)
- miejsce pochówku Heleny Romanowicz (sektor 06-u1, nr nagr. 0007)
- miejsce pochówku ks. Leopolda Waszkiewicza (sektor 07-f, nr nagr. 0095)
- miejsce pochówku Józefa Karpowicza (sektor 06-c, Nowa Rossa)
- nagrobek Marii, Kazimierza i Michała Soroko (sektor 14-f, nr nagr. 091)
- nagrobek Sławomira Ottowicza (sektor 16-b, nr nagr. 075)
- pomnik nagrobny Wacława Wolskiego (sektor 15-b, nr nagr. 078)
- pomnik dr Antoniego Pissani (sektor 18-a, nr nagr.0043)
- pomnik lekarza Donata Rejkowskiego (sektor 17, nr nagr. 0022)
- miejsce pochówku ks. Konstansa Ejmonta (sektor 12-b, nr nagr. 086)
- miejsce pochówku Kacpra Piłsudskiego (sektor 08-r, nr nagr. 053)
- Matylda i Władysław Paszkowski (sektor 11-b, nr nagr.011)
- nagrobek Julji Nervo (sektor 18-e, nr nagr. 0001)
- nagrobek Amelii Nervo (sektor 18-e, nr nagr. 0002)
- Zbigniew Śmiałowski cmentarz Bernardyński
- Julian powst. styczniowy pochowany w Pskowie i Wanda z Walkowskich.

Podczas prezentacji pomników prezes SKOnSR Dariusz Żybort opowiedział krótką historię pomników i pochowanych tam osób.

Rok 2020 jest rokiem św. Jana Pawła II, dlatego do renowacji wybrano nagrobki księży. Odnowiono także te, które mają wartość zabytkową oraz pomniki osób, których zasługi są znane w Wilnie.

Wileńskie nekropolie Rossa i Bernardyński są najstarszymi cmentarzami Wilna. Rossa została założona w 1801 roku, a cmentarz Bernardyński – w 1810 r. 

Obecnie można spacerować po cmentarzach, korzystając z aplikacji. Dostęne są dwie ścieżki: „Ogólna” obejmująca miejsca pochówku wybitnych osób spoczywających na Rossie, i trasa „Lekarzy”, prowadząca wśród grobów wileńskich medyków. W planach jest przygotowanie kolejnych dwóch tras.

Środki na renowację pomników są zbierane również za pomocą akcji „Cegiełka”. W tym celu wydrukowano 20 tys. cegiełek, które przewodnicy lub inne zainteresowane osoby mogą rozpowszechniać wśród wilnian, turystów z Polski i innych darczyńców. Powstał też pomysł, aby podczas nadchodzących uroczystości nie składać wieńców tylko symboliczne kwiaty, a wyznaczoną sumę na wieniec przyznaczyć na odnowę pomników.

Zdjęcia: Albert Kraiczyński
Montaż: Katarzyna Mielech