„Koronawirus” – Słowem Roku, „500+” – Słowem Dekady w Polsce
Naukowcy z Instytutu Języka Polskiego Uniwersytetu Warszawskiego i Fundacji Języka Polskiego od lat analizują używanie przez polskie media języka polskiego, wybierając Słowa Dnia, Tygodnia i Miesiąca. To te słowa, których w ostatnim dniu lub tygodniu użyto w gazetach znacznie częściej, niż by się można spodziewać na podstawie danych z okresu porównawczego.
Najczęściej stosowane nazwiska, nazwy miejsc, firm, organizacji, a także rzeczowniki pospolite, czasowniki i przymiotniki mówią o tym, kto był bohaterem dnia, czym zajmowali się politycy i urzędnicy, na kim i na czym skoncentrowało się zainteresowanie dziennikarzy i czytelników. W ten sposób wybierane są Słowa Miesiąca, z których w głosowaniu internautów oraz kapituły językoznawców wybierane jest Słowo Roku. Uczestnicy głosowania mogą też podawać własne propozycje – zgłaszać można było rzeczowniki, przymiotniki, czasowniki lub inne części mowy, a także – krótkie zwroty i wyrażenia.
Konkurs na najważniejsze słowo ostatnich 12 miesięcy składa się z plebiscytu internetowego i głosowania kapituły językoznawców. W plebiscycie online głos można oddać na dwa sposoby – wybierając słowo lub wyrażenie z listy udostępnionej przez organizatorów oraz poprzez zgłoszenie własnej propozycji. Katalog słów do wyboru powstaje na podstawie kluczowych wyrazów z polskich dzienników, które publikowane są na stronach slowanaczasie.uw.edu.pl oraz slowadnia.clarin-pl.eu.
Kapituła konkursu wybrała następująco: na pierwszym miejscu znalazł się „koronawirus”, na drugim – „kobiety”, na trzecim – „pandemia”.
Uczestnicy głosowania internetowego wybierali bardzo podobnie: pierwsze miejsce zajął „koronawirus” (1 753 głosy), na drugim uplasowała się „kobieta” (1 516 głosów), na trzecim miejscu – „apostazja” (1 444 głosy).
Internauci głosowali również na inne słowa. Dużą popularnością cieszyły się: lockdown, COVID-19, pandemia, aborcja, strajk, kwarantanna, zdalny, protest, LGBT, maseczka, ozdrowieniec, ścieki, epidemia, puma, obostrzanie, izolacja, kagańcowy, medyk, solidarność, rasizm, neutratyw, odmrażanie, miękiszon, wybory, tarcza kryzysowa, test, szczepionka, wypłaszczanie, strefa, bon wakacyjny, bezobjawowy, prezydent.
Plebiscyt Słowo Roku został zorganizowany przez Uniwersytet Warszawski już po raz dziesiąty. Można było także zagłosować na najważniejsze słowo minionej dekady. Na liście słów nominowanych były słowa zwycięskie i wyróżniane w ostatnim dziesięcioleciu w plebiscytach internetowych oraz przez kapitułę językoznawców takie, jak np. „prezydencja”, „dane” czy „feminatyw”. Podobnie jak w przypadku głosowania na Słowo Roku, Słowo Dekady można było wybrać z zaproponowanej listy lub zgłosić własne.
Słowo Dekady wybierali uczestnicy plebiscytu internetowego. Najwięcej głosów – 421 – uzyskało wyrażenie „500+”. Na drugim miejscu znalazł się skrótowiec „LGBT” (369 głosów), trzecie miejsce zajęła „Konstytucja”.
Rok temu plebiscyt internetowy wygrał akronim „LGBT”, a kapituła nagrodziła natomiast słowo „klimat”.
Plebiscyt organizowany jest przez Instytut Języka Polskiego i Fundację Języka Polskiego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „Ojczysty Dodaj do Ulubionych”.
W skład kapituły plebiscytu wchodzą: Jerzy Bartmiński (UMCS, Lublin), Jerzy Bralczyk (UW), Katarzyna Kłosińska (UW), Ewa Kołodziejek (Uniwersytet Szczeciński), Marek Łaziński (UW), Andrzej Markowski (UW), Jan Miodek (UWr), Renata Przybylska (UJ) oraz Halina Zgółkowa (UAM, Poznań).
W Wielkiej Brytanii redakcja brytyjskiego Słownika Collinsa słowem roku 2020 wybrała „lockdown”.
Na podstawie: PAP, uw.edu.pl
