Jak to się robi w Czechach

Przed miesiącem w centrum tego przemysłowego miasta otwarto nową stację kolejową. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie jeden  fakt, który warto odnotować. Otóż przystanek otrzymał dwujęzyczną nazwę: Třinec-Centrum, Trzyniec-Centrum. Mało tego, taka nazwa znajduje się również na wszystkich tablicach informacyjnych i w oficjalnym rozkładzie jazdy pociągów!

Świadomie postawiłem w tym miejscu wykrzyknik. Gdyby uczynił to któryś z moich czeskich kolegów po fachu, relacjonując otwarcie nowego dworca, to zapewne sprawdzający tekst redaktor, zamieniłby go na zwykłą kropkę. Bo "cóż w tym u licha takiego wyjątkowego" - powiedziałby pewnie redaktor żurnaliście, korygując przedstawiony materiał. Ano w Czechach w istocie to nic nadzwyczajnego, że w gminach zamieszkałych od wieków przez Polaków, stosuje się podwójne nazewnictwo, a nazwiska w dokumentach tożsamości zapisuje się z użyciem polskich znaków diakrytycznych. Przypomnę, iż w alfabecie czeskim nie występują takie litery jak: „w”, „ż” „ś” itd.

Ja jednak piszę tekst dla czytelników, z których wielu, a może większość, to Polacy mający w kieszeniach paszporty Republiki Litewskiej. A jak wiadomo w tym aspirującym do standardów zachodnich europejskim państwie, które właśnie przewodniczy UE, używanie języka polskiego w przestrzeni publicznej czy zapis własnego rodowego nazwiska w oficjalnym dokumencie są zabronione. Zamiast tego, od wielu lat słyszymy - na Litwie czy w Polsce - z ust czołowych polityków litewskich opowieści jakie to wyśmienite warunki do rozwoju i pielęgnacji swej odrębności etnicznej i językowej mają Polacy na Litwie.

Śląsk Cieszyński to ziemia, o którą Polska i Czechosłowacja toczyły w XX wieku zacięty spór polityczny i militarny. Nie wszystkie bolesne rany z przeszłości zdążyły się zabliźnić, a lista wzajemnych pretensji jest wciąż jeszcze długa. Obecnie jednak żadnemu z czeskich polityków czy funkcjonariuszy państwowych nie przyszłaby nawet do głowy myśl, aby utrudniać funkcjonowanie mniejszości polskiej na Śląsku, np. przez wprowadzenie regulacji zabraniających pisania polskich nazwisk w formie oryginalnej czy umieszczania dwujęzycznych tablic nazw własnych miejscowości. Nikt nie wpadłby też na pomysł, aby karać osobę za wywieszenie na terenie własnej posesji biało czerwonej flagi w dniu polskiego święta narodowego. To jest po prostu niemożliwe. Osobę taką potraktowano by zapewne jako szaloną.

Tak to wygląda w Republice Czeskiej, która w odróżnieniu od Litwy jest, gdy mówimy o obszarze ochrony mniejszości narodowych, po prostu nowoczesnym państwem cywilizacji zachodniej! W mojej opinii należy nieustannie pokazywać i uzmysławiać litewskim politykom, dziennikarzom, a przede wszystkim opinii publicznej na Litwie jakie prawa przysługują Polakom na Zaolziu, a których to praw od przeszło 20 lat odmawia się moim rodakom na Wileńszczyźnie. Sądzę, że przywołany przeze mnie przykład z Trzyńca jest bardzo wymowny.