Irena Veisaitė „Człowiekiem Pogranicza 2019”


Irena Veisaitė, fot. ELTA/Dainius Labutis
Litewska intelektualistka, teatrolog, działaczka na rzecz praw człowieka, długoletni prezes Fundacji Otwartej Litwy, ocalała z kowieńskiego getta prof. Irena Veisaitė została laureatką tytułu „Człowiek Pogranicza 2019”, przyznawanego od 20 lat przez działającą w Sejnach Fundację „Pogranicze”. Uroczystość nadania tytułu „Człowieka Pogranicza 2019” odbędzie się 31 maja w Sejnach, w Białej Synagodze z udziałem gości z Litwy i Polski.

„Pogranicze” od dwudziestu już lat przyznaje tytuł „Człowieka Pogranicza”, pragnąc nagrodzić i spopularyzować dzieło współczesnych „budowniczych mostów”. Dotychczas tytuł ten otrzymali: poeta Jerzy Ficowski, poeta, eseista i intelektualista Tomas Venclova, estoński kompozytor Arvo Pärt, ukraiński publicysta, eseista i historyk Bohdan Osadczuk i włoski pisarz Claudio Magris.

„Z wielką radością mam zaszczyt ogłosić, że w jubileuszowym 2019 roku tytuł Człowieka Pogranicza otrzymuje Irena Veisaitė – nasza mistrzyni z Wilna, której ścieżka praktykowania etosu pogranicza, życiowa postawa i twórczość stanowią dla nas inspirację, wsparcie w chwilach zwątpienia i najważniejszy punkt odniesienia” – w specjalnym komunikacie napisał Krzysztof Czyżewski, dyrektor Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”.

„Irena Veisaite swoje życie poświęciła krytyce teatralnej, nauczaniu zarówno studentów jak i nauczycieli oraz budowaniu społeczeństwa obywatelskiego w niepodległej Litwie i Europie Środkowowschodniej. Z piekła XX wieku wyszła twarzą ku przyszłości, z pragnieniem naprawiania świata. Przez wiele lat prowadziła Fundację Otwartego Społeczeństwa w Wilnie, a także Centrum Kultury Tomasa Manna w Nidzie. Jej odwaga intelektualna i zaangażowanie w życie publiczne sprawiły, że w Litwie i Europie stała się prawdziwym autorytetem moralnym” – głosi komunikat „Pogranicza”.

Uroczystość nadania tytułu „Człowieka Pogranicza 2019” odbędzie się 31 maja w Sejnach, w Białej Synagodze z udziałem gości z Litwy i Polski. Wydarzeniu towarzyszyć będzie promocja książki Aurimasa Švedasa  „Irena Veisaitė. O godne życie”.

Irena Veisaitė urodziła się w 1928 roku w Kownie. W czasie niemieckiej okupacji w kowieńskim gettcie staciła matkę. Irena została uratowana przez zaprzyjaźnioną rodzinę litewską i przewieziona do Wilna. Po wojnie ukończyła germanistykę na Uniwersytecie Moskiewskim, obroniła doktorat na Uniwersytecie Leningradzkim. Od 1953 do 1997 roku wykładała na Wileńskim Uniwesytecie Pedagogicznym, m.in. na wydziale polonistyki. Jest autorką ponad 200 artykułów naukowych, współautorką podręczników. W 1990 roku była współzałożycielką Fundacji Otwartej Litwy. 

Za swoją działalność została nagrodzona m.in. tytułem Człowieka Tolerancji i Krzyżem Komandorskim Orderu „Za zasługi dla Litwy”. 

Na podstawie: pogranicze.sejny.pl, BNS