Instytut Książki kupił mieszkanie Tadeusza Konwickiego


Tadeusz Konwicki, fot. mkidn.gov.pl
Mieszkanie, w którym mieszkał Tadeusz Konwicki – legenda polskiej kultury – zostało 29 stycznia br. zakupione przez Instytut Książki, we środę, 31 stycznia poinformowało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP. „Zachowanie wyjątkowego charakteru tego miejsca oraz upamiętnienie osoby twórcy to główne cele inwestycji” – napisano w komunikacie. Przypomnijmy, Tadeusz Konwicki pochodził z Wilna. Urodził się 22 czerwca 1926 roku w Nowej Wilejce.
„Myślę, że w kulturze miejsca są ważne. Mam nadzieję, że to miejsce będzie szczęśliwe także dla twórców, którzy będą mogli tam pracować. Chcemy, żeby to było miejsce pracy dla literatów, dla tłumaczy” – powiedział wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński.

Mieszkanie, w którym Tadeusz Konwicki mieszkał od 1956 r. do śmierci w 2015 r., znajduje się na tyłach Nowego Światu przy ul. Górskiego w Warszawie. Pisarz darzył je szczególnym sentymentem i wielokrotnie wspominał o nim w swoich dziełach.

Jak poinformował resort kultury, „projekt rewitalizacji i urządzenia mieszkania, z zachowaniem części oryginalnego wyposażenia, będzie realizowany we współpracy z córką pisarza – Marią Konwicką. Zakupione mieszkanie zostanie włączone do programu rezydencjalnego dla tłumaczy, prowadzonego przez Instytut Książki od 2006 roku.

„W ramach programu tłumacze z całego świata, którzy zajmują się przekładami dzieł polskich twórców, mogą gościć w Polsce, pracować nad przekładami oraz uczestniczyć w spotkaniach z autorami i ekspertami. W latach 2006–2017 w ramach programu przebywało w Polsce 111 tłumaczy z 34 krajów” – wyjaśnia MKiDN.

Tadeusz Konwicki urodził się 22 czerwca 1926 r. w Nowej Wilejce (obecnie dzielnica Wilna). „Wilno jest światem mojej pamięci i mojej wyobraźni, mojego też stosunku do życia. Wiadomo, że dzieciństwo najbardziej uczy człowieka życia, rozumienia świata. Uczy jakichś nawyków myślowych. Wileńszczyzna cały czas mi towarzyszy, wisi nade mną. I krytycy dopatrują się we wszystkich moich książkach dotyczących Warszawy, Polski, źródeł wileńskich. Źródeł w jakiś sposób nawet litewskich” – powiedział w jednym z wywiadów.  

W prozie Tadeusza Konwickiego stale obecny był obraz Wileńszczyzny jako utraconej Arkadii. Literaturoznawcy dawno ustalili, że wszystkie pejzaże z jego książek to Wileńszczyzna. Ona „daje mi szwung, wyostrza widzenie. (...) Większość scen miłosnych w moich książkach, gdziekolwiek by się działy, tak naprawdę odbywa się nad Wilenką” – mówił. 

Wileńszczyzna pamięta o swoim słynnym ziomku. 12 października 2017 r. odbyła się uroczystość nadania imienia Tadeusza Konwickiego gimnazjum w Bujwidzach w rejonie wileńskim. À propos, w Bujwidzach toczy się akcja jednej z  powieści pisarza – „Bohiń”.

Przypomnijmy, starania społeczności bujwidzkiego gimnazjum w tym kierunku nie od razu zakończyły się sukcesem. Ministerstwo Oświaty i Nauki RL początkowo negatywnie zaopiniowało złożony przez szkołę wniosek. Pretekstem był rzekomy brak zasług Tadeusza Konwickiego wobec Litwy. Kiedy jednak szkoła przedstawiła informacje o tym, że w 2006 r. prezydent Valdas Adamkus odznaczył polskiego pisarza Krzyżem Komandorskim Orderu za Zasługi dla Litwy, ministerstwo ustąpiło i wydało zgodę.

Od wiosny 2017 roku imię Tadeusza Konwickiego nosi też jedna z ulic we wsi Pustołówka w gminie zujuńskiej w rejonie wileńskim.  Tu również nie obeszło się bez zgrzytów.  

T. Konwicki jest autorem m.in. takich powieści jak „Sennik współczesny” (1963), „Wniebowstąpienie” (1967), „Kalendarz i klepsydra” (1976) czy „Mała Apokalipsa” (1979). Pracował także jako reżyser filmowy; jest autorem takich obrazów jak m.in. „Ostatni dzień lata” (1958), „Zaduszki” (1961), „Salto” (1965) i „Jak daleko stąd, jak blisko” (1971). Filmy te uznawane są dziś za klasykę polskiej kinematografii.

Konwicki wyreżyserował również „Dolinę Issy” na podstawie powieści Czesława Miłosza i „Lawę” według „Dziadów” Adama Mickiewicza. Był ponadto autorem filmowych scenariuszy m.in. do dzieł Jerzego Kawalerowicza „Matka Joanna od Aniołów” (1961) i „Faraon” (1966) oraz do „Jowity” Janusza Morgensterna (1967). W latach 1956–1968 był kierownikiem literackim Zespołu Filmowego „Kadr”.

Zmarł 7 stycznia 2015 r. w Warszawie. Miał 88 lat. 

Na podstawie: PAP, MKiDN, inf. wł.