Fotokorespondencja z Rzymu, część 1

Ewelina Rzeszódko, 9 maja 2011, 16:33

Bazylika Świętego Piotra, Watykan, fot. E. Rzeszódko

Kiedy w 1510 roku mnich Filoteusz z Pskowa pisał swój słynny list do księcia Wasyla III Rurykowicza, wykładając w nim swą życia koncepcję Trzech Rzymów, nie podejrzewał, że po pierwsze, przetrwa ona tak długo, po drugie, że zainspiruje do twórczej jej interpretacji i podróży śladami Trzech Rzymów. Koncepcja głosiła, że oto pierwszy Rzym upadł na skutek herezji, drugi Rzym, czyli Konstantynopol, na skutek zdrady prawdziwej wiary, trzecim Rzymem jest Moskwa, a czwartego już nie będzie. Dzisiaj "centrum świata" rozszczepiło się na wiele centrów. O ile obecnie Moskwa i Istambuł pędzą w niewyobrażalnej pogoni zmian i nowoczesności, o tyle Rzym jak gdyby nigdy nic... Jak gdyby nie ujrzał, że to już XXI wiek i wciąż pozostał kolebką tego, co najlepsze w kulturze europejskiej, i dostojnie opiera się totalnemu konsumpcjonizmowi i szkodliwej metropolizacji. Zwiedzam w tym roku Trzy Rzymy. Od końca. Najpierw Moskwę, potem Istambuł, a na deser ...Wieczne Miasto.

Niektórzy ruszają do Rzymu na beatyfikację z pobudek religijnych. Wbrew obiegowym opiniom o upadku wiary i katolicyzmu wciąż bardzo wiele jest takich osób. Ja ruszam do Rzymu z ciekawości. "Obyś żył w czasach ciekawych" - brzmi tu proroczo. Kieruję się w stronę źródeł wydarzeń. Jadę do Rzymu, bo beatyfikacja to wydarzenie historyczne. Bo warto to ujrzeć na własne oczy.

Rzym przełomu kwietnia i maja 2011 jest polskim miastem. Choć na ulicach widać, że Jan Paweł II był papieżem także Włochów. Przynajmniej sami mieszkańcy Wiecznego Miasta chcą, by tak uważano. Pełno "jano-pawło-drugich" gadżetów. Od wyboru do koloru: t-shirty, kalendarze, obrazki, plakaty, breloczki. O dziwo, nie ma w nich przesady i nadmiaru kiczu. Przynajmniej na pierwszy rzut oka.

Dwa znaki rozpoznawcze beatyfikacji na ulicach Rzymu: na każdym rogu człowiek z mapą i na każdym rogu człowiek sprzedający parasole lub kapelusze, w zależności od aktualnej pogody. I nie ma rady: przechodzień z mapą na pewno choćby raz zatarasuje Ci drogę, nieuważnie na Ciebie wpadnie, i pan od parasoli choć raz na dziesięć minut zaczepi, pytając: "Umbrella? 5 euro! Take it? Take it?".

Na ulicach króluje język polski. Wszędzie. Polacy sami chcą się wyróżniać. Pewnie jest jakieś dobre socjologiczne wytłumaczenie faktu przechadzania się nocą po ulicach z potężną flagą z wypisaną na niej nazwą miejscowości. Takie pochody to najczęściej grupa dwudziestoosobowa dowodzona przez księdza, dalej w pochodzie uczestniczą starsze panie. Czasem śpiew. Sporadycznie spotyka się ostatnie, niepoinformowane o wszechobecności Polaków w Rzymie, osoby: "O! Hej!" - słyszymy pełną zdziwienia zaczepkę jednej z uczestniczek pochodu z flagą. Nie wie, że w ten weekend włoski Rzym jest polskim miastem.

W Rzymie natrafiamy na przedstawicieli różnych ruchów ultrakatolickich, na placu Świętego Piotra można spotkać "obrońców Chrystusa" czy "rycerzy Marii Panny". Doskonale zorganizowani, z własnym sprzętem nagłaśniającym, przewodnikiem-wodzirejem, w czarodziejskich strojach, tylko zamiast różdżki - krzyż. Wszędzie tam, gdzie masowy kult, wszystko musi zostać zbanalizowane. Chociaż Papież i banał to dwie rzeczy, które nigdy nie będą do siebie pasowały. Jego prawdziwe i zdrowe podejście do religii powoduje, że nigdy nie otrze się o banał.

Plac Świętego Piotra. Nie bez obawy o posądzenie o świętokradztwo powiem, że wrażenia podobne jak z placu Czerwonego. Słowa nigdy nie oddadzą widoku i magii miejsca. Ruszamy na obchód. Bez kamery, bez aparatu, bez zbędnych rzeczy, które rozpraszałyby i odbierały radość pierwszego wrażenia. Piątek, więc jak na razie, mało ludzi.

Wieczorem w przeddzień beatyfikacji opustoszał plac Świętego Piotra, po tym jak siły porządkowe poprosiły ludzi, by opuścili teren przed bazyliką i kolumnadą, przenieśli się na modlitewne czuwanie na Circo Massimo. W czuwaniu uczestniczą głównie młodzi ludzie, niemal z całego świata. Trzymają flagi i transparenty, przynieśli instrumenty muzyczne, czuwanie rozpoczyna śpiew "Jesus Christ you are my life". Wciąż dziwi mnie ten fenomen, szukam fałszu, nie chcę się nabrać na nieautentyczną otoczkę i może to sprawia, że czuję się tam jak katolik wśród prawdziwych katolików, którzy bardziej niz ja, bez owej podejrzliwości, uczestniczą w czuwaniu.

Włosi są doskonale zorganizowani. Widać, że przygotowywali się na większą liczbę pielgrzymów. Podczas czuwania na Circo Massimo rozdawane są paczki z jedzeniem (zestaw składa się z jabłka, ciasteczek, bułki, soczku, że użyję kolokwializmu: full wypas), prócz tego darmowe świece, woda mineralna. W dniu beatyfikacji przy głównych ulicach prowadzących na plac Świętego Piotra ciężarówki w wodą mineralną, pomarańczami, jabłkami. "Chodźcie, najedzcie się! Są darmowe owoce i nawet sok Wam wycisną!" - raduje się ksiądz, przewodnik jednej z grup. Na każdym rogu punkt informacyjny, ulotki w kilku językach. Przy wejściach do metra wolontariusze kierujący ruchem, pomagający pielgrzymom policjanci i służby porządkowe. Narzekania na organizację oczywiście są. "Beznadziejnie. Brak sektorów, brak wejściówek na plac. Bajzel!" - irytuje się pielgrzym. Nigdy nie dogodzi się wszystkim.

Co zapamiętam z Rzymu 1 maja? Prócz wszystkich wzniosłych, ważnych przeżyć... Kilkucentymetrową warstwę śmieci. Władze Rzymu zaraz po uroczystościach ruszyły jednak pełną parą do porządków, i już wieczorem było czysto.

Po beatyfikacji wierni ustawiają się w liczącej kilkaset metrów długości kolejce, by oddać hołd relikwiom Jana Pawła II. Trumna z doczesnymi szczątkami papieża została wystawiona w Bazylice Świętego Piotra w Watykanie.

Wejście do bazyliki. Nam się udało po zaledwie godzinie oczekiwania. Wszystkie znane mi modlitwy okazują się nic nieznaczące. Są zbyt proste i niepasujące do chwili. W głowie pustka. Całodzienne zmęczenie znika. Człowiek nawet nie ma śmiałości sobie przypomnieć, że przyjechał do Rzymu, chyba jak każdy, ze specjalną intencją. Nie wypada wtrącać do poziomu metafizyki przyziemnych drobiazgów.