„Dla Ciebie, Polsko” – film o miłości w Wilnie w czasach wojny
Film „Dla Ciebie, Polsko” jest produkcją niemą. Akcja rozgrywa się wiosną 1919 roku.
Po wycofaniu się z Wilna armii niemieckiej wybucha, toczona ze zmiennym szczęściem, wojna polsko-bolszewicka, która brutalnie wkracza w życie kochającej się pary – Franka i Hanki. Hordy bolszewickie dokonują zniszczeń w polskich wsiach i dworach. We dworze dziedzica Okszy – powstańca 1863 roku, najeźdźcy urządzają sobie libację alkoholową. Odsiecz polskiej kawalerii nadchodzi jednak w samą porę. Nie mogąc bezczynnie czekać, Hanka zostaje siostrą miłosierdzia w jednym ze szpitali polowych pod Wilnem. Franek natomiast zdobywa powszechne uznanie po ujęciu rosyjskiego szpiega. Ważne dokumenty, jakie przy nim znaleziono przyczyniły się do zdobycia Wilna. Krwawe walki kończą się wkroczeniem wojsk polskich do Wilna. Hanka i Franek – oboje w mundurach polskich żołnierzy – szczęśliwie odnajdują się u stóp obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej. Film kończy dokumentalny zapis uroczystości związanych z włączeniem Wilna w granice Polski, z udziałem Józefa Piłsudskiego i najwyższych dowódców polskiego wojska i także zagranicznych gości.
Reżyserem filmu jest Antoni Bednarczyk, który w historii polskiego kina zapisał się jako reżyser pierwszego pełnometrażowego filmu fabularnego – powstałej w 1911 r. adaptacji „Dziejów grzechu” Stefana Żeromskiego.
Główne role w filmie zagrali Jadwiga Doliwa – amatorka i Henryk Rydzewski – aktor, jednak dziś niemal zapomniany. W rolach drugoplanowych pojawili się: Antoni Różański, Stanisław Jasieński a także Ryszard Sobiszewski – znany swego czasu tancerz prowadzący wraz z bratem warszawską szkołę tańca.
Film jest zapisem dramatycznych wydarzeń dokonywanych niejako na gorąco, niemal równolegle do faktów znanych z kart historii. Mamy tu zapis stanu emocji i sposobu postrzegania konfliktu polsko-bolszewickiego w okresie kiedy wchodził on w decydującą fazę. Film jednak grzeszy uproszczeniami i przeinaczeniami. W scenę zdobywania Wilna wmontowana została scena prawdopodobnie francuskiego filmu fabularnego, w którym zarejestrowano walki frontowe z okresu I wojny światowej.
Film ukazał się dzięki Filmotece Narodowej i jej serii Kino Polskie Okresu „Wielkiego Niemowy”. Nie wiemy, ile dokładnie trwał film. Do naszych czasów zachowały się tylko 32-minutowe fragmenty.
„Z całej produkcji polskiej okresu kina niemego zaginęło ponad 90 proc. tytułów. To, czym dysponujemy, co przetrwało, daje mgliste pojęcie o tym, jak ona wyglądała. Oczywiście mamy wgląd w informacje prasowe, zachowały się oryginalne programy, fotosy – czasem pojedyncze, czasem liczne, wiemy, jak wyglądał przemysł filmowy na ziemiach Polski jeszcze zniewolonej i już wolnej i jakie cele przed sobą stawiał, ale nic nie zastąpi bezpośredniego kontaktu z materiałem filmowym” – powiedziała Grażyna M. Grabowska, koordynator projektu Kino Polskie Okresu „Wielkiego Niemowy”, w rozmowie z portalem warszawa.wyborcza.pl.
W ramach akcji Filmoteki Narodowej dokonano digitalizacji i remasteringu filmu, dzięki czemu możemy go teraz obejrzeć w nowoczesnej formie.
Na podstawie: warszawa.wyborcza.pl, fn.org.pl, filmpolski.pl, naekranie.pl
