Centrum Kultury Białoruskiej – na Zarzeczu?

Dostosowanie do potrzeb społecznych wpisanego do Rejestru Dziedzictwa Kulturowego dwupiętrowego budynku pozwoliłoby samorządowi ubiegać się o wsparcie w ramach wspólnego Litewsko-Białoruskiego Programu. Jak twierdzi inicjator pomysłu, radny stołecznego samorządu z listy partii „Lietuvos sąrašas” Liutauras Stoškus, na odrestaurowanie wykupionego w 2017 r. przez samorząd budynku potrzeba około 700 tys. euro. Oprócz tego, zgodę na założenie centrum ma wydać również rząd Białorusi.

„To praktycznie najpiękniejszy zachowany w Wilnie przykład architektury drewnianej. Od 2012 roku bezskutecznie poszukuje się środków na jego zagospodarowanie. Założylibyśmy tu Centrum Kultury Białoruskiej. Pięknie by się wkomponowało w tę okolicę: budynek mieści się przy ul. Polocko, jego budowniczowie i mieszkańcy związani byli z kulturą białoruską, sama ulica w prostej linii prowadzi do Połocka na Białorusi. Oprócz tego, program, do którego się zwracamy o przyznanie finansowania, skierowany jest na umacnianie współpracy litewsko-białoruskiej” – podkreśla L. Stoškus. „Nie znam innego podobnego obiektu o takiej wartości. Myślę, że złożony wniosek byłby dość konkurencyjny” – dodał polityk.

Jak twierdzi, wspólnota białoruska na Litwie nie posiada swego centrum kultury, wspomniany budynek mógłby więc służyć do różnych potrzeb tej właśnie wspólnoty. Oprócz tego, przybyłym z Białorusi turystom udzielano by tu informacji o białoruskiej kulturze na Litwie, natomiast udający się na Białoruś obywatele Litwy mogliby się zapoznać materiałami dotyczącymi wspólnej historii obu narodów w Wielkim Księstwie Litewskim.

Po odrestaurowaniu budynku samorząd ogłosiłby przetarg na operatora – przedsiębiorstwo, które by go wygrało, mogłoby dzierżawić pomieszczenia budynku na ulgowych warunkach,  jak również – pobierać dochody z kawiarenki, którą można by było tutaj założyć. W pomieszczeniach pomocniczych mogłoby się rozlokować centrum drewna – niewielki warsztat, w którym można by było uzyskać informację na temat konserwacji architektury drewnianej. 

Kwestię zagospodarowania budynku Rada stołecznego samorządu ma omawiać w tym tygodniu. 

Projekt miałby również zatwierdzić rząd Białorusi. O prowadzonych zabiegach wokół zabytkowego budynku przy ul. Polocko poinformowane zostało również Ministerstwo Spraw Zagranicznych RL oraz Ambasada Białorusi w Wilnie. Reakcji ze strony obu instytucji na razie nie było. 

Drewniany zabytkowy XIX-wieczny dom w 2006 r. został wpisany do Rejestru Dziedzictwa Kulturowego. Najcenniejsze pod względem artystycznym części budynku to ażurowe rzeźbienia dwupiętrowej werandy. Były mieszkalny dom jest przykładem unikatowej drewnianej architektury Wilna. Obecnie jest w stanie wymagającym remontu, na szczęście jednak ażurowe drewniane rzeźbienia, jak również elementy wystroju wnętrza nie zostały zajęte przez pleśń. Jest więc nadzieja, że w przypadku szybko podjętych decyzji da się je zachować.

Budowę domu przy ul. Polocko 52 rozpoczęto w 1876 roku według projektu architekta Iwana Lewickiego. W roku 1887 został przebudowany według projektu inżyniera Aleksandra Antonowicza. Jest to drewniany, pięknie zdobiony budynek o szczególnej wartości architektonicznej. W okresie międzywojennym mieszkali tu działacze kultury i sztuki oraz społeczni: Konstanty Markowski, Jadwiga Mińska, Zofia Bykowa, odwiedzali ten dom Ferdynand Ruszczyc i Jan Bułhak.

Na podstawie: bns.lt, vilnius.lt, sa.lt