To był rok…
Barbara Sosno, 31 grudnia 2013, 12:59
Fot. wilnoteka.lt
Mijający rok w Wilnie i na Wileńszczyźnie obfitował w wydarzenia polityczne, społeczne, kulturalne. Powstały nowe obiekty, rozpoczęto renowację zabytków, do użytku oddane zostały nowe drogi, w wydarzeniach kulturalnych można było przebierać. Ogarnąć wszystko, co się wydarzyło, nie sposób. Niemniej, gwoli przypomnienia…
W lutym w Wilnie, w dzielnicy Zameczek (Pilait) otwarto nową bibliotekę publiczną. To pierwsza od 28. lat biblioteka w stolicy. W marcu, również w Pilaitė, otwarta została pierwsza od 20. lat przychodnia zdrowia.
Rok 2013 był przełomowy w dziejach jednego z najważniejszych obiektów dziedzictwa kulturowego na Wileńszczyźnie - pałacu Balińskich w Jaszunach. Po 18. latach starań, perypetii biurokratycznych i finansowych ruszyły prace renowacyjne w pałacu i otaczającym pałac parku.
6 lipca odbyło się uroczyste otwarcie Pałacu Władców Litwy. Dyskusja o odbudowie Dolnego Zamku, doprowadzonego do ruiny w XVIII w. i wyburzonego przez cara już pod zaborem, na początku XIX w., trwała kilka dekad, za wzór stawiano odbudowany Zamek Królewski w Warszawie, także odrodzony z popiołów. Decyzja zapadła już w wolnej Litwie, pod koniec lat 90. Odradzanie rezydencji królewsko-książęcej trwało prawie 15 lat i pochłonęło już 400 mln litów.
Rok 2013 w Wilnie był rokiem dyskusji o przyszłości komunikacji miejskiej. Najpierw znikły z ulic mikrobusy, pojawiło się więcej autobusów, w tym autobusy ekspresowe. Trolejbusy, zgodnie z obecną koncepcją, z czasem mają zniknąć z ulic stolicy. Sporą popularność w okresie letnio-jesiennym zyskały pomarańczowe rowery. Samoobsługowy system rowerowy CycloCity spodobał się wilnianiom i turystom.
Całkowicie zmienił się w mijającym roku widok Góry Giedymina - zostały wycięte wszystkie drzewa. Podobno była to konieczność, gdyż przy większych porywach wiatru kołysały się drzewa i jednocześnie ruszał się grunt, co było niebezpieczne dla baszty. Komuś taka łysa góra się nie podoba, komuś - podoba, ale faktem jest, że obecnie baszta na Górze Giedymina prezentuje się bardziej okazale.
W Wilnie dobiegł końca II etap budowy obwodnicy zachodniej, która w przyszłości ma połączyć międzynarodowy korytarz transportowy IXB (Kijów-Mińsk-Wilno-Kłajpeda) z autostradą Wilno-Poniewież. Zakończono budowę południowej obwodnicy miasta, prowadzącej od targowiska Gariūnai do Szosy Ejszyskiej.
W Dziewieniszkach (rejon solecznicki) w październiku po renowacji otwarta została Sala Imprez, a grudniu w Awiżeniach (rejon wileński) - nowy żłobek-przedszkole.
W polityce regionalnej zmian było znacznie mniej. W lutym premier Litwy Algirdas Butkevičius złożył wizytę w rejonie solecznickim. Po raz pierwszy sprawujący urząd premier już na początku kadencji udał się do jednego z rejonów Wileńszczyzny. Podczas spotkania w Solecznikach omówiono podstawowe problemy lokalne oraz kwestie oświaty mniejszości narodowych. Szef rządu unikał konkretnych deklaracji, ale obiecywał rozwiązanie problemów. Niestety okazało się, że było to kolejne spotkanie kurtuazyjne. Problemy, o których w lutym 2013 r. dyskutowano w Solecznikach, wciąż są nierozstrzygnięte. Ustawa o mniejszościach narodowych nie została przyjęta, dyrektorzy administracji samorządów rejonów wileńskiego i solecznickiego nadal są ścigani przez komorników za dwujęzyczne tabliczki, zaś minister oświaty i nauki wycofał ulgi na egzaminie maturalnym z języka litewskiego w 2014 r.
11 marca, w dniu Odrodzenia Niepodległości Litwy, na alei Giedymina, mimo braku zgody władz samorządowych, odbył się przemarsz zwolenników Litewskiego Związku Młodzieży Narodowej. W nielegalnym pochodzie z flagami narodowymi i hasłami "Litwa dla Litwinów, Litwini dla Litwy" przeszło ponad 3 tysiące osób. 4 maja natomiast Wilno miało barwy biało-czerwone. W radosnym pochodzie z okazji Dnia Polonii i Polaków za Granicą centralnymi ulicami miasta w kierunku Ostrej Bramy przeszło tysiące Polaków z różnych zakątków Litwy.
Na brak wydarzeń kulturalnych nie mogliśmy w tym roku narzekać. Rok 2013 był rokiem 100-lecia Teatru na Pohulance. Już 4 stycznia premierowa "Kreacja" Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie w reżyserii Liliji Kiejzik i "Pułapki Miłości" Polskiego Teatru w Wilnie w reżyserii Inki Dowlasz - przedstawienia dwóch wileńskich polskich scen amatorskich - rozpoczęły obchody 100. rocznicy otwarcia tego legendarnego teatru. Kulminacja obchodów 100-lecia legendarnej wileńskiej sceny odbyła się w październiku. Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie pokazał "Zemstę" Aleksandra Fredry.
To był również Rok Powstania Styczniowego. 150-leciu wielkiego zrywu narodowowyzwoleńczego poświęcona była wystawa "Powstanie styczniowe w cyklach prac Artura Grottgera "Polonia" i "Lituania" w Wilnie i Solecznikach. Młodzież ze szkół polskich i litewskich z całej Litwy uczestniczyła w projekcie edukacyjnym Instytutu Polskiego w Wilnie "Adoptujemy zabytki powstania styczniowego". W sierpniu w ramach obchodów 150. rocznicy powstania styczniowego w kościele św. Michała Archanioła w Butrymańcach odsłonięto i poświęcono tablicę upamiętniającą jednego z przywódców powstania styczniowego na Litwie - Bolesława Kajetana Kołyszkę.
Początek marca w Wilnie to oczywiście kiermasz kaziukowy, którą ma już swoją ponad 600-letnią tradycję. Tegoroczne Kaziuki przyciągnęły ponad pół miliona osób. Około 900. sprzedawców z całej Litwy i zagranicy oferowało wyroby rzemieślnicze, tradycyjne palmy wileńskie, kaziukowe serca z piernika, mięsa, pieczywo i mnóstwo innych towarów. W programie artystycznym wystąpiło łącznie ponad 1000 uczestników.
W maju w Białej Wace (rejon solecznicki) odbyły się 25. biegi przełajowe Biała Waka-Rudniki-Biała Waka, największa impreza sportowa rejonu solecznickiego organizowana z okazji święta Konstytucji 3 maja. W tegorocznych zawodach w Białej Wace uczestniczyło 400. sportowców.
W Solecznikach w maju odbył się 18. Festiwal "Pieśń znad Solczy", natomiast w Ejszyszkach, w czerwcu - 2. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej w Ejszyszkach "O Złotą Wstęgę Solczy".
We wrześniu w Wilnie odbyły się 19. Dni Stolicy, czyli ponad sto imprez: koncertów, wystaw, kiermaszów, prezentacji projektów plastycznych, performansów. Wilnianie nareszcie doczekali otwarcia odrestaurowanego parku Bernardyńskiego, który natychmiast stał się jednym z ulubionych miejsc spacerów, spotkań, randek.... We wrześniu Wilno gościło zaprzyjaźniony Gdańsk.
W Wilnie i na Wileńszczyźnie upamiętniona została 20. rocznica pielgrzymki Jana Pawła II na Litwę. Obchodom towarzyszyły wystawy fotograficzne ilustrujące to historyczne wydarzenie, koncerty i msze święte dziękczynne. We wrześniu, właśnie w Wilnie, mieście młodości, ksiądz kardynał Henryk Gulbinowicz, arcybiskup senior wrocławski, obchodził 90. rocznicę swoich urodzin.
Sukcesem zakończyła się akcja "Serce dla serca", która na początku 2013 r. połączyła całą Wileńszczyznę. Mieszkańcy, instytucje i organizacje zebrali ponad 100 tys. litów na przeszczep serca dla 12-letniej dziewczynki z rejonu solecznickiego, Czesi Czernuszewicz. Tuż przed świętem Bożego Narodzenia po pomyślnej operacji w klinice w Paryżu Czesia wróciła do domu. To piękne zwieńczenie roku 2013.
Na podstawie: Inf.wł.