Boże Narodzenie oczyma wykładowcy Pisma Świętego


Fot. magwil.lt
Święta Bożego Narodzenia wiążą się z wieloma tradycjami. Jedną z nich jest dzielenie się opłatkiem. Ale dlaczego właśnie opłatek znalazł się pośród najważniejszych symboli Świąt Bożonarodzeniowych?







Opłatek


U podstaw tego legły niektóre teksty biblijne.  Najpierw oczywiście ten, który poświadcza, iż Jezus określał siebie mianem chleba żywego: "Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba" (J 6, 51a).

Kolejnymi fragmentami, uzasadniającymi daną praktykę, są te urywki biblijne, które umiejscawiają przyjście na świat Chrystusa w Betlejem: "[…] Jezus narodził się w Betlejem w Judei […]" (Mt 2, 1); "Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem […]. Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania" (Łk 2, 4-6). Co ma jednak wspólnego Betlejem z opłatkiem? W celu uchwycenia tego związku trzeba po prostu przetłumaczyć nazwę Betlejem. Otóż oznacza ona tyle, co dom chleba. 

Atoli na tym nie koniec, albowiem istnieje jeszcze jedna perykopa biblijna, wiążąca opłatek z Bożym Narodzeniem. Oto ona: "Maryja porodziła swego pierworodnego Syna, […] i położyła go w żłobie […]" (Łk 2, 7). 

Żłób jest pojemnikiem na paszę dla niektórych zwierząt domowych. Jednakże użyte tu greckie słowo nie oznacza jedynie żłobu, lecz także skrzynkę podróżną. W czasach Jezusa posiadała ona dwa przedziały. W jednym znajdowały się np., niezbędne w podróży rzeczy, a w drugim – żywność. Jezus Chrystus, zaraz po urodzeniu, tak twierdzą niektórzy egzegeci, był właśnie umieszczony w tej drugiej części. 

A zatem Syn Boży przychodzi na świat w miejscu przeznaczonym na żywność, które znajduje się w domie chleba, aby stać się chlebem żywym dla wszystkich ludzi. 

Chanuka 

Judaizm, zresztą jak i chrześcijaństwo bądź inne religie, obchodzi wiele różnorodnych świąt. Jednym z nich jest Chanuka. Wywodzi się ona z II wieku przed Chrystusem. Były to czasy tzw. wojny machabejskiej. Toczyła się ona z naprzemiennym sukcesem. Początkowo fortuna uśmiechała się do wojska Antiocha IV Epifanesa. Zdobyło ono Jerozolimę i poddało profanacji świątynię jerozolimską. 

Ostatecznie jednakże zwyciężyła partyzantka Narodu Wybranego. Na jej czele stał niezłomny Juda Machabeusz. Skutkiem tego odzyskano również zbezczeszczoną świątynię (1 Mch 4, 36-59). Na pamiątkę tego wydarzenia ustanowiono właśnie święto Chanuki (z hebr. "odnowienie"), mającej wiele cech wspólnych z chrześcijańskim Bożym Narodzeniem. 

Najpierw są to podobieństwa czysto formalne. Obydwa święta zaczynają się 25 grudnia (w kalendarzu hebr. jest to miesiąc "kislew"). Obie uroczystości trwają osiem dni ("oktawa"). Obu obchodom towarzyszy bardzo uroczysty charakter. Przykładowo, wierni upiększają swe domy (szczególną rolę odgrywają dekoracje świetlne), czytają odpowiednie fragmenty z Pisma Świętego (Łk 2, 1-20; Lb 7, 1 – 8, 4), śpiewają pieśni religijne (kolędy), przygotowują odpowiednią strawę (12 potraw wigilijnych), spędzają czas w rodzinie, odwiedzają się nawzajem etc. 

Na tym jednakże nie koniec. Ponieważ, pomimo powyższych koherencji formalnych, istnieje jeszcze jeden wspólny mianownik merytoryczny. Wypływa on z poniższego faktu. Otóż w Nowym Testamencie mówi się o wcieleniu Syna Bożego za pomocą różnorodnych terminów i obrazów teologicznych. Jeden z nich jest na przykład zapisany w J 1, 14. W tradycyjnym przekładzie dane zdanie brzmi następująco: "A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas". W dosłownym tłumaczeniu jednak owo "zamieszkało" brzmi jako "rozbiło namiot". A namiot jest to właściwie pierwotna forma świątyni. 

Oba święta są zatem połączone także tematyką świątynną. Chanuka upamiętnia poświęcenie Drugiej Świątyni Jerozolimskiej, a Boże Narodzenie – zbudowanie Nowej Świątyni, którą było wcielenie Syna Bożego: "Jezus dał im taką odpowiedź: «Zburzcie tę świątynię, a Ja w trzech dniach wzniosę ją na nowo». Powiedzieli do Niego Żydzi: «Czterdzieści sześć lat budowano tę świątynię, a Ty ją wzniesiesz w przeciągu trzech dni?». On zaś mówił o świątyni swego ciała" (J 2, 19-21).

Błogosławionych Świąt Narodzenia Pańskiego! 


Fot. magwil.lt

Artykuł ukazał się w nr 12 „Magazynu Wileńskiego” (2020)