„Bez emocji… Polsko-litewski dialog o roku 1938”
O trudnych polsko-litewskich relacjach w okresie międzywojennym oraz o nawiązaniu przez oba państwa stosunków dyplomatycznych w 1938 roku w Domu Spotkań z Historią w Warszawie rozmawiać będą polscy i litewscy historycy i politolodzy.
Okres dwudziestolecia międzywojennego to czas dynamicznych zmian, trudnych warunków międzynarodowych, ale także wewnętrznych. To okres dynamicznych reform i odbudowywania wyniszczonych przez zaborców państw. To nieustanne ścieranie się różnych idei, koncepcji, także tych dotyczących przyszłości polsko-litewskich relacji. To, wreszcie, kształtowanie się nowoczesnej dyplomacji Polski i Litwy, która już w 1919 roku podjęła pierwsze rozmowy o nawiązaniu stosunków dyplomatycznych. Niestety, bez rezultatów… Okres ten, nie bez powodów, na długo stał się kością niezgody między Polakami a Litwinami. Piłsudski, Żeligowski, Smetona, spór o Wilno i Wileńszczyznę, na długo zamknęły możliwość porozumienia i nawiązania partnerskich stosunków między oboma narodami. Dwadzieścia długich lat między Polską a Litwą obecny był mur, trwała swoista „zimna wojna”. „Stosunki polsko-litewskie de facto nie istniały, ale co raz to było o nich głośno…”, jak pisał Piotr Łossowski.
Dyskusja w Warszawie to już trzecie spotkanie na temat, który do niedawna budził wśród Polaków i Litwinów wiele emocji. Pierwsza dyskusja odbyła się w grudniu 2018 roku w Litewskiej Bibliotece Narodowej. Kolejna zaś w marcu 2019 roku w Kownie. Odbyła się wtedy premiera, powstałej z inicjatywy Instytutu Polskiego w Wilnie z okazji 80. rocznicy nawiązania przez Polskę i Litwę stosunków dyplomatycznych, dwujęzycznej publikacji pt. „1938. Najciemniejsza noc jest tuż przed świtem” autorstwa młodych historyków i politologów Simonasa Jazavity oraz Dominika Wilczewskiego. W publikacji autorzy z perspektywy młodych naukowców – Litwina i Polaka – przedstawiają swój punkt widzenia na te wydarzenia historyczne. Książka trafiła do ścisłego finału konkursu Instytutu Pamięci Narodowej „Książka Historyczna Roku 2019“, który decyzją organizatorów został jednak unieważniony. Bezpłatną publikację w wersji elektronicznej można pobrać ze strony. Prezentacji książki w Kownie towarzyszyło także odsłonięcie pamiątkowej tablicy upamiętniającej pracę Poselstwa RP w Kownie w latach 1938-1939.
W dyskusji „Bez emocji. Polsko-litewski dialog o roku 1938“ w Domu Spotkań z Historią w Warszawie udział wezmą prof. Marek Kornat z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, dr Andrzej Pukszto, kierownik katedry politologii na Uniwersytecie Witolda Wielkiego w Kownie oraz autorzy publikacji „1938…“ Simonas Jazavita z Uniwersytetu Witolda Wielkiego oraz Muzeum Miasta Kowna i Dominik Wilczewski z Uniwersytetu w Białumstoku i Instytutu Europy Środkowej. Słowo wstępne wygłosi ambasador Litwy w Polsce Eduardas Borisovas, zaś dyskusję moderować będzie dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie Marcin Łapczyński.
Spotkanie odbędzie się w jęz. litewskim i polskim z tłumaczeniem. Po spotkaniu Ambasada Litwy zaprasza na lampkę wina.
Organizatorzy: Instytut Polski w Wilnie, Ambasada Republiki Litewskiej w Polsce, Dom Spotkań z Historią. 
„Bez emocji… Polsko-litewski dialog o roku 1938”
Dom Spotkań z Historią w Warszawie (ul. Karowa 20)
15 listopada 2019 r., godz. 18.00
Wstęp wolny
