Auschwitz. Dojrzeć Zagładę


Auschwitz-Birkenau, fot. W. Dowejko
W 74. rocznicę oswobodzenia największego hitlerowskiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau władze Polski i wielu innych krajów oddały hołd pomordowanym w Fabryce Śmierci. Od 14 lat w tym dniu - 27 stycznia - na świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Kilka miesięcy temu muzeum w Oświęcimiu chroniące pamięć o najstraszliwszej w dziejach ludzkości Fabryce Śmierci odwiedził w podróży po Macierzy nasz redakcyjny kolega Waldemar Dowejko.
Pobyt w tym miejscu trudno nazwać zwiedzaniem – jest to raczej przeżycie z gatunku konfrontacji. Zderzenia z własną wyobraźnią i wiedzą o tym, jaką pamięcią są przesiąknięte mury, deski i druty tego obozu. Jakakolwiek ekspozycja może być w tym zarówno pomocna, jak i – wręcz przeciwnie. Z pełną świadomością, iż jakiekolwiek zdjęcia stamtąd są tylko obrazkami z muzeum poprosiliśmy Waldka, by w tym dniu podzielił się jednak wrażeniami z czytelnikami Wilnoteki. Nadesłał dosłownie sześć fotografii.
To, co utkwiło i zostało. Nie tylko w pamięci.



Drzwiczki Wieczności. Zwykłe, ognioodporne. Drobny acz wymowny element wielkiej maszynerii.
Miały zamykać na wieki dowody zbrodni, dziś uchylają straszliwą prawdę obozowych krematoriów.



Windows lat 40. – Okno na Drogę
Jak i wszystkie drogi w tym miejscu prowadziła ona do powyższych Drzwiczek...



...a Światłość Wiekuista niech Im świeci...
Galeria spojrzeń z pasiaków. 



Druciany żmut losów. Lenonki? Raczej windsorsy, modne pół wieku przed Lenonem.
Skrzętnie gromadzone. Mędrca szkiełko i oko? „Martwe znasz prawdy, nieznane dla ludu...”



Oko w oko z Zyklonem... Puszki po Śmierci – do recyklingu? 
Wynalazek niemieckiego Żyda, laureata Nagrody Nobla.



Zagięta Czasoprzestrzeń

Na terenie wcielonych po agresji niemieckiej w 1939 r. do III Rzeszy polskich miejscowości Oświęcim, Brzezinka i Monowice powstał Konzentrationslager Auschwitz, czyli KL Auschwitz I (Stammlager), KL Birkenau (Auschwitz II) i KL Monowitz (Auschwitz III). W latach 1940–1945 hitlerowcy zgładzili tu ponad 1 100 000 osób, 90 procent ofiar stanowili Żydzi, ale też ok. 140–150 tys. – Polacy, ok. 23 tys.  Romowie, ok. 12 tys. – jeńcy ze Związku Sowieckiego. Dla porównania w podwileńskich Ponarach Niemcy oraz ich litewscy kolaboranci wymordowali ponad 80 tys. osób, w tym ok. 60–70 tys. Żydów. Ogółem hitlerowskie Niemcy, wspierane w różnym stopniu przez lokalnych kolaborantów, są odpowiedzialne za śmierć ok. 6 000 000 europejskich Żydów, wymordowanych w czasie II wojny światowej. W tym ponad 90 procent społeczności żydowskiej Litwy. Premier Polski Mateusz Morawiecki podczas uroczystości rocznicowych na terenie obozu Auschwitz-Birkenau przypomniał, że „z rozkazu Niemiec hitlerowskich” na Zagładę zostali skazani prócz Żydów, także Polacy. „Wyliczono nawet dokładnie w Generalplan Ost, że było to 85 procent ludności polskiej. Pozostałe 15 procent miało stać się niewolniczą siłą roboczą” – przypomniał szef polskiego rządu.

Zdjęcia: Waldemar Dowejko