950-letni Mińsk starszy od Moskwy

Mińsk obchodzi swoje 950. urodziny. Z tej okazji w stolicy Białorusi, państwa sąsiadującego z Litwą i Polską, organizuje się mnóstwo imprez i spotkań. Okazuje się, że Mińsk z wielu powodów jest wyjątkowy. Mimo to cierpi na skutek polityki wizowej Białorusi. Zniechęceni turyści rzadko wybierają Białoruś na cel podróży. A szkoda, bo historycznie Mińsk jest Polakom na pewno bliższy niż miasta Grecji czy Malty. Oprócz powiązań historycznych do Mińska mogą też przyciągać jego mieszkańcy i powierzchnia. Obecnie stolicę Białorusi zamieszkuje 1 836,8 tys. osób, czyli więcej niż Warszawę.

Przed laty Mińsk był stolicą Wielkiego Księstwa Litewskiego. A choć nie wskazuje na to nazwa, WKL było państwem, które zamieszkiwali głównie Słowianie Wschodni. Nie można przy tym zapominać, że dla mieszkańców Wielkiego Księstwa Litewskiego charakterystyczna była przynajmniej dwu-, a nawet trzystopniowa tożsamość. Jak pisze T. Snyder, szlachcic mógł "być Litwinem z pochodzenia, Polakiem w sensie politycznym i ruskim bądź grekiem z wyznania. Ponoć w czasie powstania Chmielnickiego poczucie przynależności do narodu ruskiego nie przeszkadzało szlachcie ukraińskiej w pełnej identyfikacji z polskim narodem szlacheckim" - nie inaczej było na Białej Rusi.  

W ostatnich latach Mińsk szybko się przeobrażał. Dzisiaj jest jednym z najlepiej oświetlonych miast na kontynencie. Przecinają go szerokie ulice i aleje wychodzące na rozległe place. Jest wiele terenów zielonych. Patrząc dzisiaj na Mińsk, trudno uwierzyć, że 100 lat temu było to prowincjonalne miasto gubernialne. U progu I wojny światowej w Mińsku działało kilka szkół: dwa gimnazja, szkoła realna i seminarium duchowne.

Stolica Białorusi wiele razy przeżywała wzloty i upadki - aż 18 razy doszczętnie spłonęła, była siedmiokrotnie równana z ziemią przez obcych najeźdźców. Ale Mińsk się odradzał i dotrwał do dnia swojego 950. jubileuszu. Miasto zostało zniszczone w czasie wojny w wyniku trwającej 1100 dni hitlerowskiej okupacji. 83 proc. miasta zrównano z ziemią. Liczba mieszkańców zmniejszyła się z 270 tysięcy do niespełna 45. Mińsk był tak zniszczony, że postanowiono nie odbudowywać go, lecz zbudować od podstaw, wytyczając szerokie aleje, ulice i place. Nowe powojenne gmachy powstawały zgodnie z wytycznymi "stalinowskiego empire'u". Pozostawiono zaledwie kilka starych budynków, które ostały się w okolicach dawnego starego grodu, na Przedmieściu Troickim i Przedmieściu Rakowskim. Na dawnym Starym Mieście zachował się prawosławny sobór katedralny św. Ducha z XVII w. z cudowną ikoną Mińskiej Matki Bożej i kilka starych budowli w jego pobliżu.

Dzisiaj centralnym punktem Białorusi i Mińska jest Pałac Republiki z otaczającym go placem Październikowym. To właśnie w sercu Mińska znajduje się zerowy kilometr, od którego liczone są odległości w kraju. Innym ważnym punktem stolicy Białorusi plac Niepodległości. Oprócz Domu Rządu znajduje się tam m.in. gmach Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego i Poczta Główna oraz neogotycki kościół św. Anny i św. Szymona. Przed kościołem stoi duża rzeźba archanioła pokonującego smoka.

950-letni Mińsk słynie z ciekawych iluminacji. Cała architektura miasta zdominowana przez "stalinowski empire" i o wiele ciekawiej prezentuje się po zmroku. Miasto spodziewa się, że zabytki stolicy zostaną wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Mińsk nierozłącznie kojarzy się z niektórymi postaciami ważnymi dla kultury polskiej. Na przykład przy ul. Engelsa stoi dom, w którym mieszkał Stanisław Moniuszko. 

W tym roku Mińsk obchodzi swoje 950. urodziny. Warto krótko podsumować, czym wyróżnia się to miasto. Po pierwsze, Mińsk jest starszy niż inne europejskie stolice - bardziej wiekowy niż Sztokholm, Berlin, Warszawa i Moskwa. Pierwsza wzmianka o Mińsku pojawiła się na kartach "Powieści minionych lat" w 1067 roku. Co ciekawe, w Mińsku już w 1906 roku pojawiły się pierwsze taksówki, co znaczy, że przewoźnicy działali w Mińsku wcześniej niż w Nowym Jorku.

Na podstawie: histmag.com; belsat.eu; echodnia.eu