82 lata temu Witold Pilecki dobrowolnie dał się aresztować w niemieckiej łapance


Na zdjęciu: „tryptyk” więzienny Witolda Pileckiego z niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz, fot. IPN
82 lata temu, 19 września 1940 roku, Witold Pilecki – żołnierz Tajnej Armii Polskiej – dobrowolnie dał się aresztować podczas niemieckiej łapanki na warszawskim Żoliborzu. Za zgodą komendanta głównego Związku Walki Zbrojnej generała Stefana Roweckiego „Grota” Pilecki dostał się do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Tam organizował ruch oporu i prowadził działalność wywiadowczą.




Zbierał informacje między innymi o zagładzie Żydów. Spędził w obozie w Auschwitz 947 dni. Był autorem pierwszych na świecie doniesień o Holokauście, tzw. Raportów Pileckiego, ujawniających niemieckie zbrodnie. Tak opisał w nich swoje aresztowanie: „(...) [o] godzinie 6.00 rano szedłem sam i na rogu alei Wojska i Felińskiego stanąłem w «piątki» ustawiane przez esesmanów z łapanych mężczyzn. Potem załadowano nas na placu Wilsona do aut ciężarowych i zawieziono do koszar Szwoleżerów”.

Z obozu uciekł w kwietniu 1943 roku. Później działał w konspiracji, brał udział w powstaniu warszawskim, po wojnie walczył w antykomunistycznym podziemiu. Przekazywał na Zachód meldunki o represjonowaniu żołnierzy AK przez NKWD, o deportacjach na Syberię.

Aresztowany przez bezpiekę w 1947 roku, prawie rok był torturowany. Podczas ostatniego widzenia z żoną powiedział, że „Oświęcim to była igraszka”.

W pokazowym procesie został skazany na śmierć i stracony w więzieniu na warszawskim Mokotowie 25 maja 1948 roku. Ciało złożono w nieoznaczonym miejscu na warszawskich Powązkach.

Witold Pilecki jest uważany za jednego z największych polskich bohaterów XX wieku. 

Wyrok skazujący W. Pileckiego został unieważniony w 1990 roku przez Najwyższy Sąd Wojskowy. W 2006 roku rotmistrz został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego, a w 2013 – awansowany do stopnia pułkownika.

W rocznicę stracenia rotmistrza Pileckiego – 25 maja – jest obchodzony Międzynarodowy Dzień Bohaterów Walki z Totalitaryzmem, ustanowiony w 2019 roku przez Parlament Europejski. W rezolucji napisano, że agresja, jakiej doświadczyła Polska w 1939 roku, miała podwójne oblicze – zarówno ze strony hitlerowskich Niemiec, jak i stalinowskiej Rosji.

Oddając hołd polskiemu bohaterowi walki z oboma reżimami totalitarnymi, europosłowie podkreślili, że Witold Pilecki jest „przykładem heroicznego sprzeciwu wobec tyranii, prawdziwej miłości wobec ludzi i właściwej postawy w obliczu totalitarnego zniewolenia”.

Na podstawie: IAR