80. rocznica Paktu Ribbentrop–Mołotow


23 sierpnia 1939 roku w Moskwie. Od lewej stoją: szef działu prawnego niemieckiego MSZ Friedrich Gauss, niemiecki minister spraw zagranicznych Joachim von Ribbentrop, Józef Stalin oraz minister spraw zagranicznych ZSRR Wiaczesław Mołotow, fot. pl.wikipedia.org
23 sierpnia, w rocznicę paktu Ribbentrop–Mołotow, obchodzony jest Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu. Podpisana dokładnie 80 lat temu umowa szefów dyplomacji niemieckiej Trzeciej Rzeszy i Związku Sowieckiego dokonała podziału stref wpływów w Europie Środkowo-Wschodniej.









Jak przypomina dr Martyna Rusiniak-Karwat z Instytutu Pileckiego, pakt faktycznie wszedł w życie 17 września 1939 roku, w momencie sowieckiej agresji na Polskę, która od 1 września broniła się przed atakiem Niemiec. Historyk dodaje jednak, że w Rosji pokutuje mit o rozpoczęciu wojny dopiero w 1941 roku, gdy Hitler napadł na ZSRR. 
„Nawet wybuch II wojny światowej dla wielu państw to inna data niż 1 września. Od 10 lat obchodzony jest Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu. (...) Jest on coraz częściej obchodzony w tej części Europy, głównie w tych krajach, które te systemy doświadczyły. Wiadomo, że Niemcy czy Rosja będą wybielać swą rolę” – ocenia dr Martyna Rusiniak-Karwat

Dyrektor Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność Rafał Rogulski zaznacza, że niemiecko-sowiecki podział strefy wpływów dotyczył też państw bałtyckich oraz Rumunii i Finlandii. „Podpisanie tego dokumentu 23 sierpnia 1939 roku otworzyło puszkę Pandory, z której wypełzły II wojna światowa, ludobójstwo, Holokaust, obozy koncentracyjne, wysiedlenia, zmiany granic i szereg innych dramatów, które dotykały naszych ojców, dziadków, a także nas. Zarówno pośrednio, poprzez ich dramat, jak i poprzez konsekwencje o charakterze historycznym i społecznym, których do dzisiaj doświadczamy” – podkreśla Rafał Rogulski. 
 
Ministrowie spraw zagranicznych krajów bałtyckich oraz Polski i Rumunii zaapelowali do innych europejskich państw o większe zaangażowanie w badanie przestępstw reżimów totalitarnych. Argumentują to tym, aby nie pozwolić na manipulacje historią. Wspólne oświadczenie ukazało się w 80. rocznicę podpisania paktu Ribbentrop–Mołotow. 

W oświadczeniu ministrów, które zostało opublikowane m.in. przez litewski MSZ, napisano, że obecne badania przestępstw reżimów totalitarnych oraz pociągnięcie przestępców do odpowiedzialności karnej są niewystarczające. „Ból i niesprawiedliwość nigdy nie zostaną zapomniane. My będziemy pamiętać, a upamiętnianie nieszczęść daje nam wiedzę i siłę, aby przeciwstawić się tym, którzy próbują wskrzeszać tamte ideologie oraz oczyszczać je ze zbrodni i win” – piszą ministrowie. Apelują jednocześnie do rządów wszystkich krajów europejskich do udzielenia moralnego i materialnego wsparcia dla badań nad reżimami totalitarnymi. Jak zaznaczają, działając zgodnie, można skuteczniej walczyć z dezinformacją i próbami manipulowania faktami historycznymi. 

23 sierpnia jest Europejskim Dniem Pamięci Ofiar Nazizmu i Stalinizmu, który został ustanowiony w 2008 roku przez Parlament Europejski.

Pakt Ribbentrop–Mołotow – umowa międzynarodowa z 23 sierpnia 1939 roku, będąca formalnie paktem o nieagresji pomiędzy III Rzeszą i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, która zgodnie z tajnym protokołem dodatkowym, stanowiącym załącznik do oficjalnego dokumentu umowy, dotyczyła rozbioru terytoriów lub rozporządzenia niepodległością suwerennych państw: Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii i Rumunii. Bywa także określany jako IV rozbiór Polski.

 
Na podstawie: IAR, pl.wikipedia.org