70. rocznica masowych deportacji z krajów bałtyckich
25–28 marca 1949 roku, po ponad dwóch latach planowania, sowieci przeprowadzili operację „Priboi”, której celem miało być złamanie oporu społeczeństw Litwy, Łotwy i Estonii. Operacja odbyła się pod hasłem „rozkułaczania” – miała ułatwić kolektywizację oraz zaniechanie wspierania partyzantki przez ludność wsi.
W wyniku deportacji, które przeprowadzono na przełomie marca i kwietna, kraje bałtyckie straciły ok. 95 tys. mieszkańców – Litwa 32 tys., Łotwa 42 tys., a Estonia 21 tys. Znaczną część deportowanych stanowiły kobiety – 42 tys. – i dzieci poniżej 16. roku życia – 27 tys.
Wielu deportowanych zmarło z powodu nieludzkich warunków transportu – przewożeni byli przez kilka dni w mrozie w wagonach bydlęcych. Pociągi z deportowanymi kierowano do obwodu nowosybirskiego, omskiego, irkuckiego i Kraju Krasnojarskiego. Osoby, które przeżyły długą podróż wagonami towarowymi czekał trudny los na Syberii – spartańskie warunki, choroby i nadludzki wysiłek w obozach pracy przyniosły śmierć ogromnej części deportowanych.
Dla upamiętnienia tych tragicznych wydarzeń w poniedziałek, 25 marca, w Wilnie będzie można bezpłatnie odwiedzić Muzeum Okupacji i Walk o Wolność, działające w dawnej siedzibie KGB.
Litewskie Archiwum Specjalne przygotowało z kolei wirtualną wystawę ukazującą dokumenty władz okupacyjnych dotyczące przygotowania sowieckich struktur represji i przeprowadzania deportacji, a także dokumenty i zdjęcia z akt osób represjonowanych.
W południe ulicami Rygi przejdzie marsz pamięci osób, które przeżyły deportacje. Z kolei w Tallinnie odbędzie się specjalny wieczór, podczas którego zapłoną świece pamięci.
Na podstawie: bns.lt, przegladbaltycki.pl, archyvai.lt
