65. rocznica śmierci gen. Krzyżanowskiego "Wilka"

Żołnierz Niezłomny Aleksander Krzyżanowski "Wilk" (1895-1951) to bohater walk o wolną Polskę. Uczestnik wojny bolszewickiej 1920 r., żołnierz Września 1939, podczas okupacji konspirator. Do konspiracji przystąpił po klęsce wojny obronnej 1939 roku. Związał się ze Służbą Zwycięstwu Polski przekształconą później w Związek Walki Zbrojnej a potem w Armię Krajową.

Wyjechał na Wileńszczyznę, gdzie w maju 1941 roku objął stanowisko komendanta Okręgu Wileńskiego ZWZ-AK. Piastował je do lipca 1944 roku. Rozbudowywał siatkę konspiracyjną i prowadził działalność sabotażowo-dywersyjną. Dowodził Operacją "Ostra Brama", w której oddziały Wileńskiego i Nowogródzkiego Okręgu AK przy wsparciu Sowietów zdobyły Wilno. Po oswobodzeniu miasta "Wilk" został podstępnie aresztowany przez NKWD. Przez lata więziony, najpierw w Rosji przez Sowietów, potem w Polsce przez komunistów, nie wydał kolegów z konspiracji. Zmarł na gruźlicę w więziennym szpitalu na warszawskim Mokotowie 29 września 1951 r.

Generał Krzyżanowski został pochowany w tajemnicy między cmentarzem komunalnym a wojskowym na warszawskich Powązkach. W 1957 roku jego szczątki zostały ekshumowane, po czym uroczyście złożono je w kwaterze Armii Krajowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Grób symboliczny znajduje się także w Kwaterze "Na Łączce". Formalnego procesu "Wilka" nigdy nie przeprowadzono.

W 1994 roku prezydent Lech Wałęsa pośmiertnie awansował "Wilka" na generała brygady. W maju 2012 roku prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Order odebrała jego córka, Olga Krzyżanowska. Prezydent RP zaznaczył wówczas, że grób gen. "Wilka" był dla niego zawsze symbolem pamięci o wileńskich formacjach AK. Dodał, że żołnierzom AK z terenów Wileńszczyzny i Nowogródczyzny należy się nie tylko szacunek, lecz także nasza pamieć o ich udziale w kształtowaniu kolejnych polskich pokoleń. "Żołnierze ci w warunkach niesłychanie trudnych dawali świadectwo odpowiedzialności za ojczyznę, dawali świadectwo polskości tamtych terenów, dawali świadectwo tego, że Polska nie zginęła i że Polska marzy ponownie o wolności" - mówił.

Na podstawie: IAR, polskieradio.pl