16 lutego – 101. rocznica Odrodzenia Państwa Litewskiego
Obchody Święta Odrodzenia Państwa Litewskiego rozpoczną się już w piątek, 15 lutego. W Pałacu Prezydenckim odbędzie się ceremonia przekazania kwiatów, które 16 lutego zostaną złożone na grobach sygnatariuszy Aktu Niepodległości 1918 roku na cmentarzu na Rossie. W piątek przy pomniku litewskich partyzantów we wsi Minaičiai (rej. radwiliski) odbędzie się też uroczystość z okazji 70. rocznicy ogłoszenia przez przywódców litewskiej partyzantki Deklaracji Ruchu Walki o Wolność Litwy.
16 lutego obchody 101. rocznicy odrodzenia państwa rozpoczną się już o 8.30 od ceremonii złożenia wieńców na grobach sygnatariuszy na Rossie.
Młodzież szkolna uczci święto państwowe marszem patriotycznym „Szlakiem Państwa Litewskiego”, który rozpocznie się o godz. 10 na placu Katedralnym, a zakończy na placu Jonasa Basanavičiusa.
W Pałacu Prezydenckim odbędzie się uroczystość wręczenia nagród państwowych, a w południe na placu S. Daukantasa, z udziałem prezydent Dalii Grybauskaitė odbędzie się ceremonia wciągnięcia na maszty flag trzech państw bałtyckich. Przywódczyni państwa wygłosi przemówienie.
Następnie w katedrze wileńskiej odprawiona zostanie msza święta. O godz. 14.00 planowana jest uroczystość przed Domem Sygnatariuszy przy ul. Pilies 26, w którym 16 lutego 1918 r. został podpisany Akt Niepodległości.
W tym roku w sposób szczególny upamiętniona zostanie 70. rocznica ogłoszenia Deklaracji Ruchu Walki o Wolność Litwy. Głosiła ona, że Litwa jest republiką demokratyczną, a suwerenna władza należy do narodu. Podkreślono także, że okupacja Litwy przez Związek Radziecki jest sprzeczna z tą deklaracją, dlatego wszyscy Litwini w kraju i za granicą byli nawoływani, by za wszelką cenę dążyć do odzyskania niepodległości. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1991 r., manifest podpisany przez przywódców partyzanckich został uznany przez litewski parlament za akt prawny, a jego autorzy – za sygnatariuszy. Rok 2019 został na Litwie ogłoszony Rokiem Jonasa Žemaitisa-Vytautasa, sygnatariusza Deklaracji, który w latach 1949–1954 faktycznie wykonywał obowiązki prezydenta Republiki Litewskiej. W sobotę przy pomniku generała, stojącym na placu przed budynkiem Ministerstwa Ochrony Kraju, odbędzie się ceremonia poświęcona 70. rocznicy ogłoszenia Deklaracji z 16 lutego 1949 r.
Wieczorem, podobnie jak w ubiegłych latach, wzdłuż alei Giedymina od Katedry do placu Łukiskiego zostanie zapalonych 70 ognisk. Wieczorem w Narodowym Teatrze Opery i Baletu odbędzie się uroczystość wręczenia premii narodowych przedstawicielom sztuki i kultury oraz uroczysty koncert dla zaproszonych gości. Tegoroczni laureaci to: pisarz Vytautas Martinkus, dyrygent Mirga Gražinytė-Tyla, dramatorpisarz Marius Ivaškevičius, operator filmowy Audrius Kemežys (pośmiertnie), aktor Darius Meškauskas, twórca sztuk wizualnych Artūras Raila.
O godz. 19.30 na placu Katedralnym odbędzie się koncert Aistė Smilgevičiūtė i zespołu „Skylė”, zatytułowany „Broliai” (Bracia), poświęcony tzw. leśnym braciom, bohaterom walk o niepodległość.
16 lutego w Wilnie odbędzie się performance nawiązujący do autentycznego wydarzenia sprzed 101 lat, kiedy po podpisaniu Aktu Niepodległości sygnatariusze udali się do salonu fotograficznego przy obecnej alei Giedymina żeby zrobić wspólne zdjęcie. W sobotę przed południem aktorzy grający tych 20 wybitnych postaci litewskiego życia politycznego przejdą ulicami wileńskiej starówki. Początek performance o godz. 10.45 koło Muzeum Teatru Muzyki i Kina, zakończenie – o 11.30 koło Domu Sygnatariuszy.
16 lutego transport publiczny w Wilnie będzie bezpłatny. Darmowy wstęp będzie obowiązywał w muzeach w Nowym Arsenale, Starym Arsenale, Domu Sygnatariuszy i Barbakanie. W Domu Sygnatariuszy jest eksponowany Akt Niepodległości Litwy z 16 lutego 1918 roku, który niemieckie archiwum państwowe wypożyczyło Litwie na 5 lat. Natomiast w Muzeum Narodowym można będzie obejrzeć oryginał Deklaracji Ruchu Walki o Wolność Litwy.
Z okazji święta litewskimi barwami narodowymi zostaną podświetlone Trzy Krzyże, mosty Mendoga, Zielony i Biały, Ratusz, Filharmonia Narodowa i dzwonnica. Olbrzymia trójkolorowa flaga o wymiarach 18x30 metrów będzie powiewała na wysokości 150 metrów na wileńskiej wieży telewizyjnej.
Obchody święta państwowego odbędą się nie tylko w Wilnie, lecz także w Kownie, innych miastach i miasteczkach kraju, w tym również na Wileńszczyźnie.
16 lutego 1918 roku w Wilnie Litewska Rada Państwowa (Taryba) na czele z Jonasem Basanavičiusem podpisała akt ogłaszający niepodległość państwa litewskiego. Podpisy pod Aktem Niepodległości złożyli między innymi: Antanas Smetona, późniejszy prezydent Litwy, Augustinas Voldemaras, późniejszy premier Litwy, Stanisław Narutowicz, brat pierwszego prezydenta RP Gabriela Narutowicza.
W okresie sowieckim obchody święta odrodzenia litewskiej państwowości były zakazane. Dopiero po odzyskaniu niepodległości 16 lutego ogłoszono świętem państwowym. Wyjątkowo huczne było ubiegłoroczne świętowanie 100-lecia odzyskania niepodległości. W uroczystościach państwowych uczestniczył m.in. prezydent Polski Andrzej Duda z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą, a na placu Ratuszowym w Wilnie 100 par zatańczyło poloneza.
Na podstawie: lrkm.lt, vilnius.lt, ELTA